طنز در شعر محمد الماغوط

طنز یکی از صناعت های ادبی است که با بیانی شیرین و جذاب، زشتی ها و کاستی ها را نمایش می دهد و مخاطبان خود را با تبسمی معنادار به تفکر برای اصلاح وضع موجود وادار می کند. طنز در ادبیات پیشین زبان عربی، معادل فکاهه و هجو بود. اما در ادبیات معاصر عربی طنزی به وجود آمد، که زیر پرده با عنصر خنده، انتقاد کرد. در این میان کشور سوریه از جمله کشورهایی است که از اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی رنج می برد و از این رو شاعران در اعتراض به سیاست های حاکمان ظالم در این سبک ادبی، طبع آزمایی کردند. یکی از شاعران، محمد احمد عیسی الماغوط است که در اشعار خود رنج ها و مصائب جهان عرب و اوضاع آن را به تصویر کشیده است و بیشتر طنزهای ماغوط، تلخ است؛ اما به دلیل نگرش وی به مسائل، با دید طنز آلود، شیرینی که بر جای می گذارد، مهم است. هدفش، بررسی و تحلیل موشکافانه مسائل فکری، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، عاطفی و حتی اقتصادی می باشد. مهمترین قضیه ای که وی با آن درگیر بود، مربوط به قضایای سیاسی علی الخصوص آزادی، مبارزه با حاکمان مستبد و مخالفت با دخالت اجانب است. در کنار این مسائل بعد اجتماعی را نیز در اشعارش فراموش نکرده و از قضایای مربوط به زندان، شکنجه و ظلم نیز غافل نبوده است. ماغوط به دو دلیل عمده از اسلوب ادبی طنز در اشعارش استفاده کرده است: یکی این است که در جامعه ای که وی در آن زندگی می کرد، خفقان سیاسی حاکم بود و شاعر نمی توانست صراحتا سخنان خود را بیان کند و دلیل دوم این است که طنز بر مخاطب تأثیر فراوانی می گذارد.